Tegenwoordig worden levenstestamenten soms ‘verkocht’ met de mededeling dat men daarmee de eigen bijdrage zorg kan voorkomen. Klopt dat? De eigen bijdrage zorg wordt berekend op basis van het bijdrageplichtig inkomen. Een levenstestament kan de eigen bijdrage zorg niet voorkomen, maar wel de hoogte beïnvloeden.

Termijnen eigen bijdrage zorg

Na opname in een zorginstelling is op basis van de Wet langdurige zorg (Wlz) de eerste vier maanden de lage eigen bijdrage zorg van maximaal € 881,60 (2020) per maand verschuldigd. Ná die termijn van vier maanden wordt bij alleenstaanden de eigen bijdrage zorg verhoogd naar maximaal € 2.419,40 (2020) per maand.

Invloed partner op de termijn van de lage eigen bijdrage zorg

Als de cliënt is gehuwd/geregistreerd als partner of hij heeft een partner (d.w.z. samenleven en gezamenlijke huishouding) die thuis blijft wonen en de opgenomen partner heeft tot de opname samengewoond, dan loopt de lagere eigen bijdrage zorg ook na die vier maanden door. Dit is alleen zo als de cliënt de AOW voor gehuwden aanhoudt. Na vier maanden komt de Sociale Verzekeringsbank (SVB) standaard met de vraag of men aangemerkt wil blijven worden als gehuwd/partner of als ongehuwd. In het laatste geval ontvangen beide partners weliswaar ieder de hogere ongehuwden AOW (meer dus) maar zij krijgen hierdoor ook te maken met de hoge eigen bijdrage zorg, die een andere berekeningsmethode kent dan de lage eigen bijdrage zorg.

Vaststelling lage en hoge eigen bijdrage zorg

Het CAK rekent voor de lage eigen bijdrage met het verzamelinkomen (box 1, box 2 en box 3) plus 4% van de grondslag sparen en beleggen (voor zover hoger dan het heffingsvrij vermogen) van beide partners verminderd met eventuele korting compensatie vervallen ouderentoeslag. Van dit bijdrageplichtige inkomen is 10% de lage eigen bijdrage per jaar. De maximumbijdrage is € 881,60 (2020) per maand. Voor de bepaling van de hoge eigen bijdrage wordt gekeken naar het inkomen en vermogen in box 3 van degene die is opgenomen. Verder is dit een vrij ingewikkelde berekening waarbij ook hier – voor zover het  vermogen in box 3 boven het heffingsvrije vermogen komt  – een extra opslag van 4% over het vermogen wordt opgeteld bij het inkomen. Het totale bijdrageplichtig inkomen is nu de hoge eigen bijdrage, met een maxiumumbedrag van  €2.419,40 (2020) per maand.

N.B. Voor de exacte berekening: zie de site van het CAK, waarbij de opmerking moet worden gemaakt dat niet alle informatie op de website correct is; de berekeningstool overigens wel.

Peildatum

De hoogte van de verplichte eigen bijdrage zorg wordt zowel voor de lage als voor de hoge eigen bijdrage vastgesteld op basis van de inkomens- en vermogensgegevens blijkens de aanslag inkomstenbelasting van twee jaar eerder. Daarbij is van belang dat de eigen woning op basis van de verhuisregeling uit de inkomstenbelasting (IB) pas twee jaar nadat de cliënt de eigen woning heeft verlaten én er geen partner achterblijft van box 1 naar box 3 ‘verhuist’.

Verlagen vermogen

Een levenstestament kan helpen om het vermogen in box 3 te verlagen door het doen van schenkingen. In een levenstestament kan worden vastgelegd wanneer, aan wie en hoeveel er mag worden geschonken. Als er echter geen levenstestament is en de cliënt is zelf niet meer in staat zijn eigen vermogen te beheren en dus ook niet in staat is om schenkingen te doen, kan hiervoor een bewindvoerder/curator worden benoemd. Deze bewindvoerder/curator moet aan de kantonrechter toestemming vragen om schenkingen te doen. Als er geen schenkingstraditie is, krijgt een bewindvoerder/curator daar meestal geen toestemming voor. Met een levenstestament is deze barrière er niet.

Wijziging peildatum

Een plotselinge daling van het vermogen kan leiden tot een lagere eigen bijdrage zorg; ook als deze daling het gevolg is van actief handelen, bijvoorbeeld vanwege gedane schenkingen. Hiervoor is het nodig om bij het CAK om een peiljaarherziening te verzoeken met als gevolg dat rekening wordt gehouden met het daadwerkelijke vermogen per 1 januari van het betreffende jaar en niet met het vermogen per 1 januari van twee jaar terug. Vanwege het afgenomen vermogen zal dit – mits het inkomen op zichzelf niet al te hoog is – een lagere eigen bijdrage zorg worden vastgesteld.
Andere voordelen levenstestament

• Als de partner van een cliënt bij levenstestament is benoemd tot gevolmachtigde dan kan deze zonder rechterlijke inmenging beschikken over het vermogen. Deze partner hoeft bijvoorbeeld geen toestemming te vragen voor de verkoop van de eigen woning.
• Een gevolmachtigde kan direct een aanvraag indienen bij de indicatiecommissie van het CIZ (Centrum Indicatie-instelling Zorg). Dit betekent een snellere beslissing over een opname in een zorginstelling.